Notatka informacyjna nt. polsko-greckiego forum innowacyjności zorganizowanego w ramach Porozumienia o współpracy w obszarze dyplomacji ekonomicznej
Ateny, 1-2 czerwca, 2017 roku
W dniach 1-2 czerwca 2017 r. z inicjatywy Departamentu Współpracy Ekonomicznej MSZ i Ambasady RP w Atenach odbyło się polsko-greckie forum innowacyjności, z udziałem przedstawicieli sektora kosmicznego, lotniczego oraz stoczniowego z obu krajów. Spotkanie wpisuje się w realizację wspólnych projektów w ramach zawartego w listopadzie 2016 r. porozumienia o współpracy w obszarze dyplomacji ekonomicznej. Głównym partnerem po stronie greckiej był multi-cluster Corallia - inkubator i akcelerator przedsiębiorczości, zrzeszający ponad 150 przedsiębiorców w 3 klastrach: si-cluster (technologie kosmiczne), mi-cluster (mikroelektronika oraz IoT) oraz gi-cluster (gry i technologie kreatywne). Warto także odnotować, że Corallia to prestiżowy ośrodek innowacyjności, który prowadzi współpracę międzynarodową z takimi krajami jak Izrael, Francja, Niemcy, czy Chiny.
Poza forum innowacyjności, odbyły się także spotkania w Hellenic Aerospace Industry oraz indywidualne spotkania z przedstawicielami firm z sektora lotniczego.
Wydarzenie miało na celu prezentację działań poszczególnych podmiotów oraz identyfikację obszarów współpracy między polskimi i greckimi partnerami w sektorze kosmicznym, lotniczym oraz stoczniowym, jak też przygotowanie jej dalszego harmonogramu.
Współpraca polsko-grecka w obszarze gospodarczym rozwija się pozytywnie; mimo kryzysu gospodarczego, z jakim boryka się gospodarka grecka, systematycznie wzrastają obroty handlowe między Polską i Grecją; niezależnie od tego, odnotować należy brak nowych obszarów współpracy, jak też wzajemnych inwestycji; dalsza intensyfikacja współpracy dwustronnej narzuca potrzebę poszukiwania nowych obszarów, w tym także z wykorzystaniem funduszy UE (Horyzont 2020, Europejska Agencja Kosmiczna, EBOR itp.); Grecja jest tym żywotnie zainteresowana, a sukces Polski w obszarze absorpcji środków unijnych zachęca Greków do podejmowania współpracy z polskimi partnerami.
Próba rewitalizacji greckiej gospodarki zakłada inwestycje w nowe, innowacyjne dziedziny, które będą stwarzały szanse dla pozyskiwania zagranicznych inwestycji i włączania greckich produktów w łańcuch globalnej gospodarki (zwłaszcza w sektorze stoczniowym – Grecja niemal zupełnie pozbawiona jest obecnie możliwości budowy statków, w związku z czym próbuje promować swoje nowoczesne elementy systemów nawigacji i technologii wyposażenia statków nabywanych przez greckich armatorów od zagranicznych dostawców); stwarza to nowe możliwości dla współpracy polsko-greckiej, zwłaszcza w obszarze klastrów stoczniowych.
Strona grecka jest na końcowym etapie prac nad powołaniem Greckiej Agencji Kosmicznej (z początkowym budżetem 25 mln euro) i jest zainteresowana ustanowieniem współpracy z Polską Agencją Kosmiczną, w tym w celu identyfikacji wspólnych projektów.
Grecki klaster Corallia nawiązał już współpracę ze Związkiem Pracodawców Sektora Kosmicznego i zainteresowany jest jej intensyfikacją poprzez poszukiwanie możliwości tworzenia wspólnych projektów (o charakterze dwustronnym czy też z wykorzystaniem platform unijnych i międzynarodowych).
Planowana w listopadzie br. wizyta Prezydenta RP A. Dudy w Atenach stwarza okazję do skonkretyzowania wybranych projektów w tym obszarze i zdynamizowania współpracy, zwłaszcza w kontekście planowanych na 2019 rok obchodów 100-lecia ustanowienia stosunków dyplomatycznych między Polską i Grecją.
1. Uczestnicy i główne wątki dyskusji
W forum innowacyjności udział wzięło ponad 30 uczestników reprezentujących przedstawicieli administracji publicznej, władz samorządowych, klastrów oraz firm (publicznych i prywatnych) tworzących ekosystem sektora kosmicznego, lotniczego oraz stoczniowego w Polsce i Grecji[1].
Sektor kosmiczny:
· Rozmowy potwierdziły, że sytuacja Polski i Grecji w obszarze rozwoju technologii kosmicznych jest zbliżona. Oba kraje prowadzą działania na rzecz zwiększenia swojej konkurencyjności na rynku światowym w zakresie innowacyjnych technologii.[2] Zarówno Polska, jak i Grecja starają się zatrzymać dobrze wykształconych młodych ludzi w kraju. Podobnie nie jesteśmy jeszcze w stanie w pełni wykorzystać potencjału członkostwa w Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA – European Space Agency)[3]. Obecne szacunki wskazują na około 1 proc. udział Polski w europejskim rynku kosmicznym; udział Grecji jest większy, jednak nadal nie dorównuje potencjałowi. Wnioski płynące z analizy rozwoju sektora kosmicznego w Europie skłaniają do stwierdzenia, że nakłady sektora publicznego na badania i rozwój i technologie w obszarze eksploracji kosmosu były podstawą powstania kosmicznego sektora komercyjnego.
· Dla strony greckiej szczególnie interesujące były rozwiązania i doświadczenia przy budowaniu Polskiej Agencji Kosmicznej; Grecka Agencja Kosmiczna, która wkrótce powstanie formalnie, poszukiwać będzie możliwości rozwoju współpracy międzynarodowej;
· Strona grecka bardzo liczy na rozwój współpracy w ramach zawartego w dniu 12 grudnia 2016 r. porozumienia o współpracy pomiędzy si-Cluster, a Związkiem Pracodawców Sektora Kosmicznego podczas Dnia Polsko-Greckiego w Warszawie. Podczas czerwcowego spotkania wszystkie zgormadzone podmioty podtrzymały żywe zainteresowanie intensyfikacją współpracy, np. poprzez tzw. inicjatywę Cluster Ambassadors Program, w ramach której każda ze stron powołuje eksperta na ograniczony czas (np. 6 miesięcy), odpowiedzialnego za wyszukiwanie firm i finansowania (w ramach funduszy UE, ESA itp.) w związku ze współpracą z partnerami drugiej strony (strona grecka gotowa jest sfinansować takiego eksperta ze swojej strony – taka samą inicjatywę Corallia uruchomiła już we współpracę z Francją i ocenia ją bardzo pozytywnie); ZPSK poinformował także o organizowanym w marcu 2018 r. seminarium, które będzie okazją do kolejnych spotkań między polskimi i greckimi partnerami tego sektora.
Propozycje dalszych działań
► PGA – zaproszenie Greckiej Agencji Kosmicznej do złożenia wizyty w Polsce, wypracowanie porozumienia o współpracy, możliwość wyasygnowania środków na wspólny projekt badawczy (na zasadzie każda strona płaci za siebie – z wypowiedzi Greków wynikało, że strona grecka byłaby gotowa wyasygnować środki na współudział w takim projekcie).
► Związek Pracodawców Sektora Kosmicznego – rozważenie możliwości włączenia się w projekt Cluster Ambassador Program
Sektor lotniczy:
· Dyskusje w czasie forum innowacyjności, jak i w Hellenic Aerospace Industry (HAI)[4] potwierdziły duży potencjał do współpracy w obszarze lotniczym. Podkarpacka i Śląska Dolina Lotnicza, jak też Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych miały okazję do zaprezentowania swojej działalności oraz dyskusji nt. możliwych projektów współpracy.
· Zarówno Corallia, jak i HAI są otwarte są na intensyfikację współpracy z podmiotami polskimi. Jednym z potencjalnych obszarów współpracy mogą być staże dla studentów kierunków inżynieryjnych, którą HAI prowadzi z uczelniami greckimi i brytyjskimi. Przedstawiciele HAI podkreślili także potencjał drzemiący w potencjalnej wspólnej realizacji projektów w ramach ESA. Władze HAI wyraziły także zainteresowanie zawarcia porozumienia o współpracy z polskimi partnerami. HAI w najbliższym czasie zamierza podpisać porozumienie o współpracy z Corallia co stwarza możliwość ściślejszej współpracy między Dolinami Lotniczymi, HAI a Corallia.
Propozycje dalszych działań:
► Podkarpacka, Śląska Dolina Lotnicza, Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych:
- zaproszenie do wizyty przedstawicieli Hellenic Space Industry oraz zidentyfikowanie możliwości współpracy o charakterze akademickim i R&D
- analiza możliwości podpisania porozumienia o współpracy z HAI;
- rozważenie możliwości ustanowienia inicjatywy Cluster Ambassadors Program z Corallia, który łączyłby także współpracę z Corallia i HAI.
Sektor morski:
· Istnieje duża zbieżność w celach działania Polskiego Clustra Morskiego i greckiego HEMEXPO; stąd tez celowa byłaby intensyfikacja współpracy między clustrami oraz identyfikacja tych obszarów, które pozwalałyby na komplementarność współdziałania i poszukiwanie wspólnych projektów;
· HEMEXPO zainteresowane jest współpracą przy przygotowaniu polskiego pawilonu w ramach Międzynarodowych Targów Stoczniowych Posidonia w czerwcu 2018 roku (Ateny); Cluster byłby też zainteresowany podpisaniem porozumienia o współpracy.
· W trakcie spotkania przedstawiciel Ministerstwa ds. Żeglugi i Polityki Wysp Grecji wyraził także zainteresowanie pogłębieniem współpracy w dziedzinie innowacyjności z Ministerstwem Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej
Propozycje dalszych działań:
► Polski Cluster Morski – rozważenie możliwości zawarcia porozumienia o współpracy z HEMEXPO;
► Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej – rozważenie możliwości wypracowania porozumienia o współpracy z Ministerstwem ds. Żeglugi i Polityki Wysp Republiki Greckiej.
Wnioski/rekomendacje:
1. Spotkania pozwoliły na zaprezentowanie zakresu działań oraz wymianę doświadczeń polskich i greckich podmiotów. Warto podkreślić, że polskie i greckie instytucje, ich aktywność, zakres działań, poziom innowacyjności, jak też środowisko regulacyjne i prawne w jakim działają, wciąż nie są wzajemnie dobrze znane, stąd spotkania o charakterze zapoznawczym i networkingowym mają istotne znaczenie i powinny się odbywać z większą regularnością.
2. Warto podkreślić, że zarówno szef Corallia prof. V. Makios, jak i Hellenic si-Cluster A. Potsis to osoby posiadające silne wpływy w obecnych kręgach rządowych. Dlatego też warto wykorzystać ich pozytywne nastawienie do współpracy z polskimi partnerami i doprowadzić do podpisania porozumień o współpracy (w szczególności między Agencjami Kosmicznymi) i ustanowienia programów Clusters Ambassadors Programs. Dobrą okazją do tego wraz z prezentacją naszych osiągnięć innowacyjnych mogłaby być wizyta Prezydenta RP w Atenach (tak jak to miało miejsce w przypadku wizyty prezydenta Francji).
3. Wskazanym byłby rozwój współpracy na rzecz rozwoju innowacyjnych technologii w sektorze morskim pomiędzy Hemexpo oraz Polskim Klastrem Morskim. Ma to istotne znaczenie dla przyciągnięcia zainteresowania polskim pawilonem w trakcie Międzynarodowych Targów Stoczniowych Posidonia w czerwcu 2018 roku.
4. W czasie spotkań z Corallia zidentyfikowano jako interesujący z pkt. widzenia współpracy obydwu stron kolejny sektor – przemysłu kreatywnego. Wskazane jest w związku z tym zaproponowanie kontaktów między gi-cluster i polskimi stowarzyszeniami branży technologii kreatywnych i gier.
Opr.: A. Maleta, DWE, Ambasada RP w Atenach.
[1] Po stronie polskiej w forum udział wzięli: przedstawiciele Polskiej Agencji Kosmicznej, Związku Pracodawców Sektora Kosmicznego (ZPSK), Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych, Śląskiego Klastra Lotniczego, Urzędu Miasta Rzeszowa (odpowiedzialni za współpracę międzynarodową i kooperację z klastrem lotniczym Dolina Lotnicza), Polskiego Klastra Morskiego (via wideokonferencja) oraz przedstawiciel firmy Sener. Po stronie greckiej - MSZ Grecji, Ministerstwa Polityki Cyfrowej, Telekomunikacji i Mediów, Ministerstwa Żeglugi i Polityki Wyspiarskiej, greckiego klastra morskiego Hemexpo oraz spółek zrzeszonych w klastrach.
[2] W 2016 r. w rankingu Globalny Indeks Innowacyjności Polska została zaklasyfikowana, jako 39, natomiast Grecja znalazła się na 40 miejscu.
[3] Polska przystąpiła do ESA w 2012 r., Grecja w 2005 r.
[4] HAI to czołowa państwowa firma branży lotniczej i kosmicznej w Grecji. Głównym zadaniem spółki jest dostarczanie usług greckim siłom zbrojnym orz komercyjnym liniom lotniczym. HAI jest największym lotniczym centrum serwisowym w tej części Europy. W swojej historii współpracowało m.in. z Wojskowymi Zakładami Lotniczymi z Bydgoszczy.
